JOKATANI
Rev. Aldrine D. Marak
Pastor SBC
Ming
2 kattani miksongani: JOKA aro JOKATA
JOKA
inode an·tangari jokako miksonga.
JOKATA
inode sakgipinni dakchakachisa jokatako mana.
BAPTIST
MANUAL-O JOKATANI GIMIN JANAPANIRANG: B/M No.17 (p. 6)
Maiba toromni kamrangko dakanichi an·ching an·tangtangko jokatna man·ja. Indiba
Jisuko
bebe ra·anichisa
jokataniko man·a.
B/M
No. 19 (p.19) Jokataniko man·nara papi an·tangan
gisik pil·na paponi an·pilna nanga aro Jisu Kristoko bebe ra·na nanga.
B/M
No. 25 (p.11) "Saved
to Serve" dangdike on·na jokataniko ma·na. Jokataniko man·a dangdike
on·a ong·ja.
JANGGI
JOKANI GIMIN BEBERA-ANIRANG:
1. Janggi jokaniko
da·ode u·ina man·jawa, ambino bichalni salosa u·ina man·gen.
2. Jisuko ra·chake
janggi jokaniko man·oba pap ka·taiode jokatanikon gimaatpila.
3. Jisuko beberare
janggi jokaniko man·a, aro ia jokgimin janggi maming dakeba gimapiljaha.
Sastroni
gita chong-motgipa skiani aro Baptistrangni bebe ra-aniara gittamgipa bakan
ong-a.
Git mingsao indake janapa,
"Sagalni chiara kali ong·oba, salgiara sechakani ong·oba Isolni an·tangni
dakgimin mandena aro a·gilsakna ka·sae jokatani kamni gimin bon·e sena aro
talattokna man·jawa" Jokataniara ian Isolni kam ong·a. Uko mande ba maiba
Isolni dakgiminrangoni an·tangari dakna man·ja. Mande an·tangari pilakkon dakna
man·ode jokataniko ba jokatgipakon nangjawachim.
Jokatanio rokom gni
donga:
Skanggipao
chu·sokgipa ba chu·onggipa janggi tangani obostakon jokatani ine agana. Je
biapan ba obostaan mamingnaba kangal ong·ani dongja maming neng·nikanirang aro
simbrana nanganirang dongja, mamingnaba kenna nanganirang dongja, saknaanirang
sinjetanirang dongja. Jeo kusini tom·tomanirang silroroanirangan gapaia aro je
biap ba obostaon Isol Jihovako Dakgipa Rugipa pilaknin Nokgipa Gitel ine ra·chakani
donga uan jokatani onga.
Gnigipao maiba
namgijagipa ba ong·sigipa biap ba obostaoniko naljokatanikon jokatani ine
agana. Sastroo mongsongbate miksonge agangipara ia gnigipakon miksonga ine
nikna man·gen. Isol salgi aro a·gilsakko "nambejok" ine dakahaoba
(A-ba. 1:31), mande saitanni ruraa aro ja·gao ga·ake pap ka·aintal ua da·o an·tangba
aro gipin Isolni dakgiminrangba ong·sibegipa obostao ong·aha (A-ba.
2:15-17:3:1-24;Rom.5:12).
Maioniko jokata:
>>>>Isolni
ka·o nangaoni jokani
>>>>Noroko
galonako man·aoni jokani
>>>>Paponi
jokani
IA MING 3 NI GIMIN CHANCHIRIME NIATNA:
PAP>>>>>>>>MANDE>>>>>>>JOKATANI
PAP
NI GIMIN TALATANI:
Papara English
Dictionaryo talatani gitade, niam pe·ani aro pilak toromni, cholon bewal aro
toromni niamrangko pe·aniko miksonga. Papara namatna man·gijagipa janggini
sabisi ong·a.
1.
Papara niamko pe·ani ine agana (Git.
51:1; Daniel 9:5: I Johan 3:4)
2.
Isolni donsoaona sokgijani (Missing
the mark) Isolni rasongko man·sokgijani (Daniel 9:5; 1 Johan 5:17; Rom. 3:23)
3.
Namgijana miksongani (Toe Skianirang
24:9)
4.
Nama ine u·ieba uko dakgijani (Jakob
4:17)
5.
Isol baksa bobil ong-ani (Isaia 59:2)
PAP
MAIKAI MANDEO NAPCHENGAHA:
Pap maikai mandeo napchengaha,
uko an·ching A·bachenga Odhai 3-0 nikgen. A·bachenga 2:9-0 janggiko on·gipa bol
aro nama namgijako u·iani bolni gimin janapaniko nika. A·bachenga 2:17
janapgimin bolni biteko cha·na beng·aniko nikskaaha, aro ia beng·aniara
mamungba ong·gijaniko dakani ong·ja. Ian Isolni nambee ong·atgiminrangna tik
dake dongiminsan ong·aia. Isolni ong·atgiminrang Isolna bamna, manina aro kenna
nanga. A·bachenga odhai 3-o papni ganghoani ba namgijaniko nikgen. Papara namen
namgijagipana bame on·ani ba uchi amako man·anisan ong·ja, indiba beng·aniko
manigija chudoaona sokna jotton ka·aniba ong·a. Chong·motan ian mande badia
arini ning·o ong·na nangachim, unoni ong·katani aro Isolni kosako bobil dakani
onga. Beng·gimin bolni biteko nike dakmajoaniko man·anio:
1.
Isolni kosako tol·e on aniko
knatimaha.
2.
Isolni ka-saaniko aro Uni kattao ka·dongchakjaha
3.
Isolni beng·gipa bitechiko niataha.
mikbokaha.
4.
Isolni beng·gipa bitena
5.
Isol gita ong·na sikaha.
6.
Isolni beng·ako uni biap ong·gijagipaona
sokna jotton ka·on ua uni niksokgijagipa onbatsranggipa biapona ga·akonaha. Ua
Isol gita ong·na jotton kaon ua an·tangni nagandeaniko nikskaaha. Chong·motan
mande Isol gita ong·na jotton ka·on an·tangna mamungba ong·ja, indiba
mamungnaba choligijagipa nagandegipasa ong·aia ine nikskaaha.
ISOLNI
MANDENA GE ETANIKO ON ANI:
Isol mandeko dosgri ong·atachim, indiba "nama
namgijako u·iani bolni biteko cha·na nangja; maina uni biteko cha·ani salon na·a
sichongmotgen" (A-ba. 2:17,9) ine maina Isol mandena ge·etaniko on·aha?
Mandeara maina ua ge·etaniko manina nanggipa ong·a? la sing·anina indake
aganchakna man·gen.
1.
Ge·etaniko gisik ra·e manion, Isolni dakgipa ba nokgipaong·aniko rakianiko
mesoka. Isol an·tangni dakgiminni kosako pilakkon dakna bil man·gipa ong·a;
mandede Una bame janggi tangna nanggipasa ong·aia.
2.
Ge·etaniko gisik ra·e manion, Isolko
gisik ra·jringe janggi tanganiko mesoka (A-ba. 3:2-5).
3.
Ge·etaniko gisik ra·e manion, Isol
baksa bakrime janggi tanganiko mesoka. Isol an·tangan mande baksa bakrime
janggi tangna sikgipa ong·a ine sastroo mesoka (A-ba.3:8,9,21); ia sikanion
Isol mandeko an·tangni jagringo ong·ataba ong·ataha (A-ba. 1:26-28) Isolni
ge·etaniko mandena on·aniara Isol aro mandeni bakrimaniko bilakata. Ia
ge·etaniko on·engon, Isol mandena base dakna on·aha. Adam aro Hoba Isolni ge·etaniko
gisik ra·e uko manie dongode uamang Isolni Gisik ni jagringo Isol baksa janggi
tangbanganiko man·kamgenchim, indiba Isolni ge·etaniko manijaode Isoloni chel·ataniko
man·e pangnajolna sina nangskagen (A ba. 2:17).
MANDE:
Isol mandeko ong·aton miksonga gnangsa ong·ataha.
Mandeko Isol an·tangni jagringo ong·ataha
(A-bachenga 1:26-27). Jagring kattani miksonganiara mikronchi nikgipa bimangni
jagring ba salakim ong·ja, ian gisikni jagringsa ong·a. Isolo be·en bimang
dongja, indiba ua Gisik ong·a (Johan 4:24), "an·tangni jagring gita"
ine Isolni agangipara Isol an·tangni Gisikni jagring gita ba Isol an·tangni
Gisik jedake ong·a ua gitan inesa ong·a, maina Isol mandeko tiktak ong·esa
ong·ata jedake ong·siani gri name ong·ata. Isolni Gisikara rongtalgipa,bebegipa,tanggipa,
ka·saan gapgipa etc. ong·a. Man·gope aganon Isol an·tangni Gisik gita mandeko
ong·ataha.
Minggipin:
Isol mandeko an·tangna on·titisan onbate ong·ataha (Git. 8:5). Ian Isolni
mandeko mairongpile
gamchate ong·ataniko
mesoka.
ISOLNI
MANDEKO ONG-ATANI MIKSONGANI:
1.
Skanggipa: An·tang baksa bakrimma ong·ataha
(A-ba. 1:26: 3:8-9). Uni mandena ge·etaniko an·tang baksa bakrimna ong·a
(2:15-17).
2.
Gnigipa: A·ako aro pilak janggi gnanggiparangko
nirok simsakchina ong·ataha (A·ba.1:26,28,
2:15)
3.
Gittamgipa: Me·a aro me·chik jik se
dongrime dedrangko ba·e a·gilsako jelbra jelsuchina ong·ataha (A-ba.1:28)
JOKATANIARA
MAIA: Jokataniara maiba namgijagipa obostaoniko
naljokatanikon 'Jokatani' ine agana. Uandake, Sastro-o jokatani miksonganiara
minggni dake dong·a. Skanggipara: Nokol itaoniko be·ennigita Isolni jokatani.
Mesokna; Israel Jatrangko Egypt a·songo nokol itaoniko Mose-ko watate jokataha
uako Niam Gitcham- ni bako nikna man·gen, Reongkata 3:7-12; 13:17-22.
Gnigipara: Mande-ko papni sao aro marang nang·aoniko Isolni jokatani (Mati
1:21) chongmotan jringirotni janggiko (eternal life) on·ani (Johan 5:24). Iano
Jringirot ingipa
kattani miksonganiara baikam·gipa (everlasting),
chu·ongnikgipa (satisfying), chu·sokgipa(wholeness) aro su·akpilgipa (abundant)
ong·a.
JOKATANIKOARA
MAINA NANGA: Isol salgi aro a·gilsakko 'nambejok'
ine dakahaoba (Aba. 1:31), Isolni dakchenggipa mande, Adam aro Hoba satanni
ruran aro ja gao ga·ake pap ka·aintal an·tangna, dedrang su·drangna aro pilak Isolni
dakgiminrangnaba ong·sibegipa obostako ba dongkamgipa papni sao aro marangko
(original sin) ong·ataha aro uandaken siani pilakonan sokaha (Aba. 2:15-17:
3:1-24, Rom 3:9-10, 19, 23; Rom. 5:12, Gal 3:10 aro Ephe 2:3). Unbaksana ia
papni sao aro marangara, Mandeni janggi tanganio dongkame Isoloniko
chelrikrikatanga aro uandaken u·ie ba u·ijacba satanni ska-namnikani gita,
papni kamrangkosa dakaiaha aro dakengku·a (actual sin). Maina indake agana
Mandeni ma·siani andalaha (Eph 4:18. 1 Kor 2:14), Mandeni ka·tong namgija
ongaha (Jer 17:9-10), Mandeni gisik(spirit) aro ui·ani(mental) ong·siaha (Aba
6:5, Titus 1:15), Mandeni be·en ong·siaha (physical ). Mandeni sikani bilgriaha
aro Isol gita on·gani mandeo dongjaha(good moral) (Rom 3: 23: 7:18). la
indakgipa papni sao aro marang nang·aoniko jokatna ba rongtalatna gita mande
an·tangari mamung cholko dakeba manjaha, maina an·chingara papi(Rom 3:23; 8:3)
aro matburingrangni an·chiba paprangko ra·angna gita bilgria (Ibri. 10:4). Uni
gimin. papna nokol aro sinjetaoniko naljokatna ba jakgitelatna Isol an·tangni
Depante Kristo Jisu jean ong·sia gripa an·chio(I Pit.1:19; 2:22; Ibri. 7:26;
9:14; Wat. 4:27-29; I John 3:5) jokatna kamko ka·na nangaha( Rom. 8:2-3) maina
ong·sia gripasa susrangna amachim(Ibri. 9:14) aro an·chi onggijade pap wata
ong·jachim(Ibri.9:22). Ua a·selni giminsa, mande sakantian papni sao aro
marangoniko naljokataniko aro susranganiko nang·aha. Unbaksana, jedakode mande
sakanti nama kamrangko ka·na man·gen (Eph 2:10, Titus 3:8), bite nangna am·gen
(Rom. 7:4), ka·sagrikna man·gen (1 Johan 4:7-21, sakki on·na man-gen (Wat. 1:8),
aro gisikchi janggi man·gen(Rom 8:4).
JOKATANIKO
MAIKAI MAN·GEN:
Mandede maming cholchiba an·tangaride jokna manteljahani gimin (Git. 3:8) Isol an·tangni Depante Kristo Jisu-o
jokataniko ona kam ka·aha ine an·ching kosako janapgipa kattarangoniko u·ibaaha.
Indiba jokatanide an·tangaride nangna re·bajawa
ba jokatjawa aro unbaksana mitam manderang angade mamung namgija kamkoba
ka·kuja, uni gimin gisik pil·na nangjawa ine chanchia; indiba iako u·ina
gita nanggen an·chingni papi ong·aniara
papni kamko ka·ani gimin ong·ja, bakabaonin pap gnang (Rom 3:10, 23; 5:12; Eph.
2: 3; Rom.5:12).
MANDENI
DAKNA NANGANI: Skanggipao, an·tangni ong·enga obostako (original sin) u·ie, an·tangni gimin ku·rachakna
ba ra·chakna nanga (Rom 5:12) aro mande an·tangko papni saoni ning·o ong·enga aro papni sastirangko ra·na nang·enga
ine u·ina nanga (Rom. 6:23). Uni gimin paponi jokataniko nang·enga ine u·ina
gita nanggen aro Mande sakantian Isolo kema bi·na gita nanggen (Mark 1:15,
Johan 3:5; 1 Johan 1:9).
Gnigipao:
Mande an·tangaride paponi jokna amjaha ine u·ie Isolni jokna chol on·enggipako
ra·chakna nang·a aro ua cholara Jisu Kristo-on ong·a(1 Johan 5:11. Wat. 16:31).
Uni Chisolo sichakaniko beberar·e (Ibri. 11:6, Johan 3:16, 36) an·tangni Jokatgipa
aro Gitel ine Kristoko ra·chakna nang·a (Rom 10:9-10). Jokataniara Isolni indin on·enggipa ong·a ine u·ian baksa bebera·na
nanga (Ephesus 2:8,9). Uandake onggenchim ong·ode Jokataniko man·a ama
(Gal.3:26-27).
MAIKAI
BEBERA·A CHANCHIE NINA:
Sastroo bebera·e jokataniko man·ani gimin seaniko
nika. Ia bebera·a ingipani gimin mingantikode niangjawa indiba anga ba na·a
saksa bebera·gipa ong·e Isolni kata gita ong ama ong·ja uko kan·dike
nianganisan ongaigen.
(1)
Maio bebera·a (Ibrirangna 11:6, Rom. 10:17).
(2)
Sako bebera·a (Watatarang 16:31. Rom. 10:9).
(3)
Maina bebera·a (Rom 3:23, 6:23. Parape a 20:14)
JOKATANI
GIMIN SRANGE MA·SIGIJANI BA JAJAANI A·SELRANG:
v Isolni
kattao ka·dongna man·ja: Jokatanikoara sastroon name manchaan sea donga indiba
saoba sastroni gita ong·gija skina a·bachengaha ukosa dal·bate ra·aha. Sastroni
gita ong·gija aganritingbaaniko ong·nikbate nika. John Calvin "Jokataniko
tale masinade an·ching Isolni kattaoni a·bachengna gita nanggen" ine
agana. Bang·a manderangni jokataniko bebera·na amgijani a·sel uan Isolni kattao
bebera·na amja.
v A·gilsaknirangchi
sinchepaniko man·anichi: la a·gilsako janggi tangengon bang·a nangnikanirang
donga aro mandeo chu·ongnikgijanirang donga. Indake a·gilsakna ka·pakanichi aro
suk rasongko sandianichi chong·motgipa bebera·aniona re·bana man·ja.
v Re·ongkata
32:32.33 "Aro da·o na·a uamangni papko watnakode aro watjaode, anga
mol·mola, nang·ni segimin ki·taponiko
angko kimitbo" Bang·a skigiparang ia sastroni kattao pangchake
jajaanirangko man·a. Janggini ki·tap ine chanchie Jokataniko gimaatpila ine
jajaa. Indiba ia ki·tapara Israel jatni jakgitel ong·e re·bamitingo sakantini
bimungko see rakigipasa ong·a.
v Jokatani
gimin skianiko knaaha indiba Altar call onade re·bajaha uni gimin mai ong·gensai
îne jajaa sokbaa
v Jokatani
gimin sastro-o pangchake skianio u·isretani gimin aro Kristoni chisolo matchote
sichakani miksonganiko u·ijani gimin (Ibri. 6:4-6; 10:26-31 indiba iano Jehudi
Christian jerangan Kristo Jisu-ko jegale Judaism torom-ona re·angpilgiparangnasa
aro re·anggnigiparangnasa mikrakaniko on·e se·aha. Aro ua Ibri. ki·tapni
podrango mangmang pangchake jokatani-ni gimin chu·soke skina man·jawa gipin ki·tapni
podrangko nisusana nanggen, jedake Jhn 3:16; wata. 16:31; Eph. 2:8-10; 1 Pit.
1:18-19; ssl Jhn 5:13; Eph. 1:13-14; Rom 11:29; Titus 1:2; Jhn 10:28-29; Rom.
8: 38-39).
v Nama
kamrang-o pangchakani gimin Isaia 64:6; Rom 3: 20, 24, 26; Gala. 2:16-21,; Eph.
2:8).
v Jisu
Kristoko jokatgipa ine bebera·aha indiba ra·chakani salko see rakina gualaha
unan mai ong·gensai jajaani dongenga. Maibakai indakgipa obostao ong·genchimoba
jajaani dongna nangja maina bebera·chongmotahaode jokatanikode man·aha sal
tarikko see donna gualoba salgiode see donaha (Salgiode record ka·aha) ine
bebera·na.
BEBERA·ACHI
JOKATANIKO MAN·AHA INE U·IANI BA JOKAHA INE KA·DONGANI:
v Jokataniko
changsa na·a Jisu Kristoko ra·chakahaon jokatanikode man·manaha (1 Johan
5:11-13, II Kor. 6:2, Johan 1:12). Indiba bang·a manderang 'Joka man·aniko
an·ching maikai da·o u·ina man·gen? U·ina man·ja simanosa u·igen' indine
bebera·a. Siani ja·mano mandeko jokatna ua an·tang aro gipinrang darangba
mamungkoba dakna man·jawaha Isolni bichalsan uko sengsoaignok (Ibrirangna
9:27). Siani ja·mano an·tangko aro gipinrangko jokatanina mamungkoba dakna man·jaha
ine mesoka (Luk 16:19-31 Lazarus aro man-e cha-gipani)
v Sastroo
Isolni an·tangni Depante Jisu Kristoko bebera·giparangna on·gipa jokataniko
"Jringjrotni janggi" (eternal life) ineba talataniko on·a (Johan
3:36). Jringirotni janggi ine aganon uko janggi silchi ine chanchia indiba uan
ong·ja. Mande ong·ode sakantian janggi silchi donga. Indiba jringjrotni
janggikode Kristo Jisuo bebera·giparangsan man·na amaia. Jringjrot ingipa
kattara "bakroaniko" ba "ru·rutaniko" miksongja. Indiba
"baikamgipa" "chu·ongnikgipa" "Chu·sokgipa"
(wholeness),"suakpilgipa" (abundant) ong·anikosa miksonga. Ia
jringjrotni janggi uan bon·changgijagipa, gimagijagipa, baikamgipa ong·a.
Jisuko bebera·e anga ba na·a jringirotni janggiko man·ode maikaisa gimapilgen.
Gimapilgipa janggide jringirotni janggi ong-na amjawa. lan Isolni sakki ong·a 1
Johan 5:9-11 "An·ching manderangni
sakkiko ra·ode, Isolni sakki dal·bata; maina Isolni sakki ian; ua an·tang
Depanteni gimin sakki on·aha. Isolni depanteko bebera·gipa an·tango sakki man·a.
Isolko behera·gijagipa uko tol·gipa dakaha; maina Isol an·tangni depanteni
gimin on·gimin sakkiko ua bebera·jaha; aro ua sakki ian Isol an·chingna
jringjrotni janggiko on·aha aro ua janggi uni Depanteo gnang. Depanteko
man·gipa janggiko man·aha, aro Isolni Depanteko man·gijagipa janggiko man·ja"
v Jokataniko
tale ma·sina an·chingni pangchakani uan sastroo, Isolni kattaosa ong·a.
An·chingni Isol bebegipa, ku·rachakatangko rakigipa aro ka·dongna man·gipa ong·a.
Titus 1:1, 2 "Paul, Isolni nokol, aro Jisu Kristoni watata Isolni
segiminrangni bebera·a, aro toromni gimin bebeko u·ianini gimin, jringjrotni
janggina ka·dongao, jeko tol·naamgijagipa Isol, jringirotni salna skang ku·rachakaha"
v Jisuko
bebera·e man·gimin jringirotni janggiara gimapiltaijaha (Johan 10: 27-29, Johan
5:24. Johan 6:47, Ephesus, 2:8-9).
v Gisik
Rongtalgipa sakki on·a (Romrangna 8:16. Gal 4:6).
v Jokgimin
janggirangna aganchakgnigipa uan Jisu/Gisik Rongtalgipa( I Johan 2:1, Rom 8:34,
Timothy 2:5) donga.
v Jisu
Kristoko bebera·e jokatako man·giminrangni bimungko janggini ki·tapo(Parape·a
20:15, Lk. 10:20) inc janapgimin sastroo nikna man·a.